Dla rodziców


Poradniki dla rodziców dzieci:

10 przykazań szkolnych dla rodziców

  1. Nie strasz dziecka szkołą.

  2. Wspieraj dziecko, ale nie wyręczaj go (nie przejmuj odpowiedzialności za naukę swojego dziecka, nie odrabiaj lekcji za dziecko).

  3. Schowaj swoje ambicje do kieszeni (nie naginaj dzieci do swoich niezrealizowanych marzeń, zauważ talenty swojego dziecka i pomóż mu je rozwijać).

  4. Mądrze motywuj dziecko (uznaniem, pochwałą, od kar lepsze są nagrody).

  5. Doceniaj osiągnięcia dziecka. (szczególnie zaś doceniaj wysiłek wkładany w doprowadzanie do końca rozpoczętych działań)

  6. Nie zastępuj szkoły (dziecko ma czasem kłopoty z nauką, z nauczycielami, z rówieśnikami i musi mieć z tym do kogo przyjść).

  7. Ufaj dziecku (bądź rozumnym adwokatem swojego dziecka).

  8. Nie narzekaj na swoje dziecko do nauczyciela.

  9. Nie porównuj jego wyników w nauce z wynikami kolegi z klasy czy osiedla.

  10. Bądź uważnym słuchaczem problemów szkolnych dziecka – reaguj, gdy to będzie konieczne.

10 prósb dziecka nadpobudliwego psychoruchowo

  1. Pomóż mi skupić się na jednej czynności;

  2. Pomóż mi uporządkować świat, stwórz ze mną plan działania;

  3. Nie każ mi się śpieszyć, ja ciągle jeszcze się zastanawiam;

  4. Wskaż mi wyjście z trudnej sytuacji, sam go nie znajdę;

  5. Chwal szybko i szczegółowo to, co było dobrego w mojej pracy, muszę to wiedzieć od razu;

  6. Wydawaj mi tylko jedno krótkie polecenie i każ mi je powtórzyć, a wykonam je;

  7. Przypominaj mi abym się zatrzymał i pomyślał, a dopiero potem działał;

  8. Dziel mi każdą pracę na krótkie etapy, abym widział ich koniec;

  9. Nagradzaj mnie za część dobrze wykonanego zadania, za poprawę, a nie za bycie doskonałym;

  10. Przypominaj mi i sobie o moich mocnych stronach, dostrzegając drobne sukcesy;

Ćwiczenia koncentracji

Rodzic, który zna przyczyny zaburzeń koncentracji i poprzez metody wychowawcze eliminuje je, może też pomóc dziecku wykonując z nim regularnie ćwiczenia.
Umiejętność skupienia uwagi, podobnie jak wszystkie inne zdolności umysłu, poddaje się bowiem treningowi. Ćwiczenia te powinny być rozsądnie wplecione w codzienny rytm zajęć. Nie może ich być za wiele i powinny być jak najbardziej urozmaicone, dlatego też należy przeplatać ćwiczenia fizyczne z takimi, które wymagają wysiłku umysłowego.

Wśród ćwiczeń umysłowych można wyróżnić kilka rodzajów zadań:

  1. Odnajdywanie w tekście błędów. Może to być tekst, w którym pojawia się jakiś dodatkowy znak, np. *#$%. Zadanie będzie jednak o wiele trudniejsze, jeśli pojawi się dodatkowa litera lub litery zostaną zamienione miejscami.
  2. Kopiowanie. W jednej tabelce są umieszczone znaki, litery lub cyfry. Zadaniem dziecka jest umieszczenie ich w identyczny bądź lustrzany sposób w drugiej tabelce.
  3. Odszyfrowywanie. Różne znaki oznaczają zaszyfrowane litery. Zadanie polega na odszyfrowaniu ich. Czasem układają się one w słowa, częściej nie, co jest trudniejsze.
  4. Nie na swoim miejscu. W tekście pojawiają się dodatkowe, zbędne słowa. Trzeba je znaleźć i wykreślić.
  5. Wyszukiwanie. W ciągu liter lub cyfr należy znaleźć wskazany znak lub ciąg znaków.
  6. Porównywanie. To znana wszystkim zabawa – należy odnaleźć różnice dzielące dwa obrazki. Można też bawić się w wyszukiwanie różnic w ciągach cyfr, liter lub słów.
  7. Labirynty. Nie tylko ich rozwiązywanie, ale także samodzielne rysowanie.
  8. Koncentrację ćwiczą także wszelkie matematyczno-logiczne łamigłówki: sudoku, kakuro, filomino, hitori, nurikabe, które bez trudu można znaleźć w Internecie.

Jak motywować dziecko do odrabiania lekcji

Dziecko musi zrozumieć korzyści, jakie niesie zadanie domowe

  • Zadanie domowe zmusza dziecko do samodzielnej nauki. Nie zawsze czas spędzony na lekcji w szkole wystarczy, by dziecko czegoś się nauczyło. Musi materiał samodzielnie przemyśleć i przećwiczyć w domu.
  • Czasami zadanie domowe może uczyć czegoś dodatkowego, na co brakuje czasu w trakcie lekcji. Dzięki takim zadaniom dziecko może poszerzać swoje horyzonty.
  • Zadanie domowe i konieczność jego odrabiania może także zaszczepić w dziecku samodyscyplinę i zdolności organizacyjne oraz umiejętność koncentracji. Te zdolności z pewnością przydadzą się w przyszłości.

1 KROK

Pogódź się z faktem, że większość dzieci nie lubi odrabiać zadań domowych

Wytłumacz dziecku, że pomimo iż nie jest to tak ciekawe jak gry komputerowe jest jego obowiązkiem, a dodatkowo jest konieczne dla jego dalszego rozwoju. Jednocześnie musisz twardo postawić sprawę i sprecyzować swoje oczekiwania.

2 KROK

Bądź pomocna, ale nie wywołuj presji

Możesz prosić, krzyczeć, grozić, przekupywać, tupać i skakać, ale takie zachowanie nie sprawi, że twoje dziecko coś zrobi. Doprowadzisz jedynie do tego, że zawsze będziesz musiała stać nad dzieckiem i pilnować, żeby zajęło się pracą domową. W ten sposób ty stracisz czas, a dziecko i tak nie nauczy się odpowiedzialności. Zamiast tego:

  • Wyznacz miejsce do odrabiania lekcji. Powinno być ono dobrze oświetlone i spokojne, tak by nic nie rozpraszało uwagi dziecka. Najlepszy będzie kącik z dala od gadżetów elektronicznych, ruchu i zabawek.
  • Upewnij się, że dziecko ma wszystko, czego potrzebuje do odrabiania lekcji. Zrób to zanim usiądzie do pracy, bo inaczej zacznie pielgrzymować w poszukiwaniu brakujących rzeczy, co całkowicie rozproszy jego uwagę.
  • Zachęć dziecko by informowało cię o postępach w pracy domowej oraz dzieliło się z tobą ciekawymi informacjami.

3 KROK

Rozmawiaj z dzieckiem o pracy domowej, próbuj je nakierować na właściwy tok myślenia

  • Dostosuj się do rytmu pracy twojego dziecka. Nie narzucaj mu pory odrabiania lekcji. Usiądźcie razem i porozmawiajcie o tym jak będzie dla niego lepiej. Uzgodnij z dzieckiem, czy chce odrabiać lekcje przed obiadem, po obiedzie, czy może połowę zadań woli zrobić przed obiadem, a drugą połowę po. Jedyną zasadą, jaką musisz wprowadzić jest zakaz pozostawiania pracy domowej na ostatnią chwilę. Postaraj się, żeby obiad był w miarę możliwości o stałej porze.
  • Dowiedz się czy są jakieś zagadnienia, z którymi dziecko ma szczególne trudności. Być może potrzebuje pomocy starszego rodzeństwa lub korepetytora.
  • Pomóż dziecku rozdzielić zadania na mniej lub bardziej czasochłonne. Ważne by zaczęło od tego, co zajmie mu najwięcej czasu, gdyż na początku nauki będzie miało więcej energii i uwinie się z nim znacznie szybciej.
  • Zgódź się na czas wolny od pracy domowej. Może to być np. piątkowy wieczór lub niedziela. Ale od razu ustal, że zamiast tego dziecko musi odrobić wszystkie zadania domowe w sobotę.

4 KROK

Użyj pochwał i nagród, by zmotywować dziecko do nauki

Chwalenie dobrze odrobionego zadania zmotywuje dziecko znacznie bardziej, niż krytykowanie tego, które poszło mu gorzej.

  • Bądź ostrożna używając nagród jako bodźca do odrabiania lekcji. Ważniejsze jest, by skupić się na wewnętrznych czynnikach motywacyjnych. Spraw, by dziecko czuło satysfakcję z tego, że odrobiło zadanie, a nie dlatego, że coś za to dostanie.
  • Nagrodą za odrobienie pracy domowej może być zapewnienie, że jesteś dumna z dziecka, jego obowiązkowości i tego jak organizuje swój czas i pracę. Ważne, by zawsze sprecyzować, z czego wynika twoja duma, żeby dziecko wiedziało, co ma robić by utrzymać taki stan rzeczy. Istotne jest to, by dziecko wiedziało, że robi coś dobrze i należy go w tym stale utwierdzać.
  • Nie krzycz na dziecko za słabe wyniki. Jeżeli dziecko opuszcza się w wykonywaniu swoich obowiązków, nie krzycz na nie. Zachowaj jasne przesłanie, przypomnij dziecku, co ustaliliście na początku półrocza i daj mu do zrozumienia, że jesteś rozczarowana. Będzie to dla niego jasny sygnał, że musi się bardziej postarać, by sprostać twoim oczekiwaniom.
  • Stale utrzymuj motywację dziecka na wysokim poziomie. Za obowiązkowość nagradzaj je wspólnym wyjściem na spacer, na pizzę, do zoo lub po prostu pograj z dzieckiem w jego ulubioną grę. Wspólne spędzanie czasu i podkreślanie zadowolenia z zachowania dziecka będzie je motywowało do dalszej pracy.

5 KROK

Przenieś swoją odpowiedzialność na dziecko

Może ci się to wydawać bardzo trudne, zwłaszcza jeżeli masz poczucie, że to ty odpowiadasz za prace domowe twojego dziecka. Pamiętaj, że nie musisz nosić na swoich barkach odpowiedzialności za coś, co należy do obowiązków twojego dziecka. Ważne, żebyś okazała mu wsparcie i zapewniła odpowiednie warunki do nauki. Odpowiedzialność za wykonanie pracy domowej powinna spoczywać na dziecku.

Oczywiście, jeżeli twoje dziecko ma problemy z nauką lub inne problemy zdrowotne, twoja pomoc i zaangażowanie będą bardziej konieczne. Nie bój się zasięgnąć porady specjalisty w tej sprawie.

6 KROK

Nie odrabiaj zadań za dziecko

Jeżeli praca domowa ma być wykonana przez dziecko samodzielnie, trzymaj się od tego z dala. Zbyt duże zaangażowanie ze strony rodziców zniweluje korzyści, które dziecko miało osiągnąć z samodzielnej pracy.

7 KROK

Bądź zaangażowana, ale nie wścibska

Nikt z nas nie lubi wścibskich osób, a dzieci w tym względzie niczym się od nas nie różnią. Postaraj się podchodzić do zadań domowych twojego dziecka z zaangażowaniem i zainteresowaniem, ale pamiętaj by nie przekroczyć pewnej granicy.

  • Nie pytaj dziecka o zadanie domowe natychmiast, gdy przestąpi próg domu. Daj mu czas by samo powiedziało ci, co jest zadane.
  • Unikaj kontrolowania dziecka podczas odrabiania lekcji. Zaczekaj, aż skończy i samo przyniesie ci zeszyt.

8 KROK

Wykonuj obowiązki domowe w tym samym czasie, w którym dziecko odrabia lekcje

Aby zachęcić dziecko do odrabiania pracy domowej pokaż, że ty też zabierasz się za swoje obowiązki.

9 KROK

Dowiedz się, co motywuje twoje dziecko do nauki

Najnowsze badania wykazały, że młodzież, która chce iść na studia i osiągnąć sukces, znacznie chętniej odrabia lekcje w porównaniu do rówieśników, którym brak ambicji lub chcą pracować tam gdzie nie jest wymagane wyższe wykształcenie.

  • Jeżeli twoje dziecko chce mieć dobrą i ambitną pracę, możesz wykorzystać to, by zmotywować je do odrabiania lekcji.
  • Nawet jeśli dziecko w danym momencie w siebie nie wierzy, możesz przecież porozmawiać z nim i powiedzieć, że wszystko jest możliwe, jeżeli tylko się postara.

10 KROK

Znajdź nową nazwę dla zadania domowego

Każde dziecko odczuwa negatywne emocje na dźwięk słów „zadanie domowe” lub „praca domowa”. Praca kojarzy się mu ze sprzątaniem pokoju, zmywaniem naczyń lub podobnymi obowiązkami, których nie cierpi. Zmień więc nazwę tej czynności, a od razu stanie się ona łatwiejsza do zrobienia. Możesz nazwać odrabianie lekcji „ćwiczeniem umysłu” lub „studiowaniem”. Zawsze staraj się wymyślić termin, który będzie bliższy nauce niż pracy.

11 KROK

Bądź pozytywnie nastawiona

Używaj pozytywnego języka, o nauce mów spokojnie i z entuzjazmem. Pomoże to twojemu dziecku w przyszłości.

Poradniki dla rodziców nastolatków

Jak rozmawiać z nastolatkiem

Poniższe wskazówki mogą ci ułatwić porozumiewanie się ze swoim nastolatkiem:          

  • Swoje uczucia wyrażaj w pierwszej osobie. Zamiast krzyczeć na swojego nastolatka za zostawienie bałaganu w kuchni, wyjaśnij mu, że denerwujesz się, kiedy po powrocie do domu zastajesz taki bałagan. Byłabyś zatem wdzięczna, gdyby ci pomógł, sprzątając po sobie.
  • Zanim przystąpisz do omawiania trudnego tematu, przemyśl, co chcesz powiedzieć.
  • Postaraj się, żeby dziecko znało twoje priorytety. Jednego dnia każesz mu sprzątać kuchnię, a drugiego tłumaczysz, że powinno się należycie opiekować młodszym bratem, kiedy ten wróci ze szkoły. Musisz dostatecznie jasno określić, które z tych zajęć uznajesz za ważniejsze.
  • Nie każ dziecku domyślać się, czego oczekujesz. Jasno przedstawiaj mu jego obowiązki.
  • Wyrażaj się zwięźle. Poproś, żeby powtórzyło, co ma robić. Dzięki temu będziesz wiedział, czy zostałeś dobrze zrozumiany.
  • Zwracaj uwagę na nastroje swojego nastolatka. Moment, w którym wychodzi na próbę szkolnego przedstawienia, nie jest właściwy na rozpoczynanie rozmowy. Poczekaj, aż nic nie będzie rozpraszało jego myśli.
  • Nigdy nie traktuj nastolatków z góry. Z każdym dniem zbliżają się oni do twojego poziomu intelektualnego, a nawet mogą posiąść większą od ciebie wiedzę na temat współczesnego świata, żyjących w nim ludzi i ich problemów. Nie traktuj ich, jakby nadal byli dziećmi.
  • Nie obawiaj się przyznać, że nie miałeś racji. Nastolatki wiedzą, że rodzice nie są doskonali i popełniają błędy.
  • Ciągłe krytykowanie rzadko prowadzi do pozytywnych zmian, natomiast tworzy mur pomiędzy tobą a dzieckiem.
  • Nie rozpoczynaj rozmowy, kiedy jesteś zły. Najpierw ochłoń, a dopiero potem rozmawiaj.
  • Nie udawaj, że znasz wszystkie jedynie słuszne odpowiedzi. W tym wieku twój nastolatek już wie, że często istnieje więcej niż jedno rozwiązanie problemu.
  • Nie traktuj sprzeczki z nastolatkiem jako sytuacji typu „Ja wygrywam, ty przegrywasz". Postaraj się raczej zrozumieć, dlaczego się kłócicie i obrócić konflikt w konstruktywną dyskusję.
  • Staraj się często rozmawiać z nastolatkiem o wszystkim - o bieżących wydarzeniach, polityce, a nawet pogodzie. Łatwiej rozmawiać o sprawach osobistych, jeżeli istnieją już nici porozumienia. Komunikacja międzyludzka nie służy wyłącznie do omawiania spraw osobistych.
  • Postaraj się przypomnieć sobie, co sam czułeś, będąc nastolatkiem, lub spróbuj spojrzeć na świat z punktu widzenia twojego dziecka.
  • Podczas rozmów bądź uczciwy, lecz staraj się nie ranić jego uczuć.
  • Wystrzegaj się wydawania rozkazów lub stawiania ultimatum, chyba że jest to absolutnie niezbędne.
  • Jeżeli uważnie słuchasz tego, co mówi ci twoje dziecko, istnieje większa szansa, że ono posłucha ciebie.

Jak utrzymać dobry kontakt z nastolatkiem

WSKAZÓWKI DLA RODZICÓW DOTYCZĄCE SPOSOBÓW UTRZYMANIA DOBREJ KOMUNIKACJI Z NASTOLATKIEM

Nastolatek czuje potrzebę wchodzenia w dorosłe  życie bez rodzicielskiego kierownictwa; pomoc ze strony rodziców jest często widziana jako wtrącanie się; rodzicielska troska odbierana jest jako traktowanie go jak dziecka; dobre rady rodziców interpretowane są jako "rządzenie się".

1. Zaakceptuj niepokój nastolatka i jego niezadowolenie.

Jest to wiek pełen przeciwieństw i niespójności. Nie jest to niczym nienormalnym, jeśli nastolatek zachowuje się w sposób zmienny i nieprzewidywalny, np. popadając z jednej skrajności w drugą, walcząc z czymś, a następnie to akceptując, kochając rodziców
i jednocześnie ich nienawidząc, itp...

2. Unikaj prób bycia nazbyt rozumiejącym.

Unikaj stwierdzeń typu: "Doskonale wiem co czujesz". Nastolatki czują się osobami niepowtarzalnymi,  jedynymi w swoim rodzaju. Ich uczucia są dla nich czymś nowym, osobistym i prywatnym. Odbierają siebie jako istoty złożone i tajemnicze, i są autentycznie zmartwieni,  gdy w oczach innych ich przeżycia wydają się zwyczajne, naiwne  i oczywiste. Bardzo delikatnym zadaniem dla rodziców jest docenienie potrzeb swoich    dzieci w tym zakresie.

3. Rozróżniaj między akceptacją zachowania a aprobatą, tolerancją a sankcjonowaniem.

Rodzice mogą tolerować nielubiane przez siebie zachowania swojego dziecka (np. noszenie dziwacznej fryzury) bez uznawania ich za dobre czy właściwe, a tym bardziej bez sztucznego aplauzu czy zachęt w tym kierunku.

4. Rozmawiaj i działaj jak dorosły.

Nie rywalizuj z nastolatkiem zachowując się tak, jak on lub używając młodzieżowego języka. Nastolatki umyślnie przyjmują styl życia inny od swoich rodziców i jest to częścią procesu kształtowania się ich tożsamości. W ten sposób rozpoczyna się stopniowe odłączanie się
od rodziców. Naśladowanie ich stylu i języka spycha ich tylko do jeszcze głębszej opozycji.

5. Wspieraj nastolatka i podtrzymuj jego silne strony.

Ograniczaj swoje komentarze dotyczące wad; wypominanie mu jego braków może poważnie zahamować komunikację między wami. Długofalowym zadaniem rodziców jest wytworzenie takiej relacji i dostarczanie doświadczeń wzmacniających charakter i rozwijających osobowość dziecka, podkreślających jego mocne strony..

6. Unikaj podkreślania słabych stron.

Dojrzewający nastolatek odczuwa dużo dotkliwiej niż dorosły, gdy ktoś obnaża jego słabe strony, dokucza mu  i znieważa, a zwłaszcza boli go bardzo, gdy robi to jego własny rodzic

7. Pomóż nastolatkowi samodzielnie myśleć.

Nie wzmacniaj jego (jej) zależności od Ciebie. Używaj języka, który pomaga rozwinąć jego (jej) niezależność:       "To Twój wybór"; "Sam zadecyduj o tym"; "Możesz sam wziąć za
to odpowiedzialność"; "To Twoja decyzja" itp.    Rodzice powinni zachęcać swoje dzieci do podejmowania samodzielnych decyzji i do tego,  by miały krytyczny stosunek wobec zdania swoich rówieśników na dany temat.

8. Prawda połączona ze współodczuwaniem buduje miłość.

Nie koryguj z pośpiechem przeinaczonych, twoim zdaniem, faktów. Rodzic o ciętym języku nie nauczy respektu dla prawdy. Niektórzy rodzice przesadnie dążą do dokładnego udowodnienia, gdzie, kiedy i dlaczego mięli rację. Często nastolatkowie reagują na tego typu wypowiedzi uporem i zawziętością. Czasem prawda, wydobywana na wierzch tylko po to,
by dowieść swojej racji, może zamienić się w broń zabójczą dla rodzinnych stosunków.

9. Respektuj potrzebę odosobnienia i prywatności.

Wymaga to zachowania pewnego dystansu wobec nastolatka, co może się okazać trudne dla rodziców.

10. Unikaj frazesów i prawienia kazań.

Próbuj rozmawiać, ale nie wygłaszaj wykładów. Unikaj stwierdzeń w rodzaju: "Jak ja byłem  w twoim wieku..."; "Mnie to rani dużo bardziej niż ciebie".

11. Unikaj etykietowania.

"Ania jest głupia i leniwa; ona nigdy do niczego nie dojdzie".

Takie właśnie etykietowanie prowadzi do tworzenia samospełniających się przepowiedni. Dzieci mają tendencję do dostosowywania się do tego, co myślą o nich rodzice!

12. Unikaj dwuznacznych wypowiedzi.

Wypowiedź rodzica skierowana do nastolatka powinna być jasna i jednoznaczna: wyraźny zakaz, pełne dobrej woli pozwolenie lub pozostawienie otwartego wyboru.

13. Unikaj skrajności.

Zarówno "dokręcanie śruby", jak i dawanie zupełnej wolności nie jest właściwe.

14. Zachowaj poczucie humoru.

Zbuntowane nastolatki

     Kiedy dzieci dorastają, w jednej chwili mogą przeistoczyć się z miłych i uczynnych pociech w nieprzyjemne, zbuntowane nastolatki. Większość osób w tym wieku przechodzi okres buntu, co jest całkowicie naturalne. Warto jednak dowiedzieć się, co zrobić, aby sytuacja nie wymknęła się spod kontroli i aby rodzice pozostali autorytetem i wsparciem dla swoich dorastających dzieci.


  • Załagodzenie konfliktu
    Pierwsza zasada to niedoprowadzenie relacji pomiędzy zbuntowanymi nastolatkami a rodzicami do otwartego konfliktu. Często zdarza się, że dzieci w różnych sytuacjach chcą walczyć o swoją autonomię. Kiedy rodzic nie pozwala np.  na późny powrót  z imprezy czy odważny ubiór, nastolatek zaczyna podkreślać, że jego zdanie jest ważne i inni mają się do niego dostosować. Ważne jest to, w jaki sposób tego dokonuje - rozmową, krzykiem czy milczeniem i robieniem wszystkiego wbrew zakazom.
  • Najważniejszy jest kompromis
    Szereg zakazów i obowiązków stosowanych przez rodziców wobec nastolatków  nie jest dobrą drogą. Aby móc dogadać się z dzieckiem, należy zawrzeć wiele kompromisów, które pomogą w utrzymaniu dobrych relacji.
  • Kolejny krok - zaufanie
    Najlepszą formą ujarzmienia niesfornego nastolatka jest rozmowa. Często rodzice nie wiedzą jak się do tego zabrać, więc jeśli dziecko samo nie wykazuje inicjatywy, nie powinno się go zmuszać do tego. Warto jednak okazywać zainteresowanie codziennymi sprawami i reagować jeśli zauważa się, że dzieje się coś złego (na przykład dziecko nagle zamyka się w sobie, jest niedostępne). Rutynowe pytanie „Co tam w szkole?” nie jest rozmową. Należy znaleźć odpowiedni moment, na przykład podczas wyjścia matki z córką na zakupy. Każdy problem należy traktować poważnie - przecież każdy miał kiedyś swoje problemy, które z perspektywy czasu może i stają się błahe, ale dla zbuntowanych nastolatek są całym światem.
  • Popularny problem i jego rozwiązanie
    Zbuntowane nastolatki często zarzucają rodzicom, że ci „czepiają się” o wszystko. Nie należy wybierać za dzieci znajomych, form spędzania wolnego czasu, sposobu ubierania się. Pozostawienie wyboru dziecku jest niezwykle istotne, albowiem nastolatek ma poczucie, iż nikt nim „nie rządzi”, jest wolny. Oczywiście każdy musi mieć swoje obowiązki, ale za ich dobre wypełnianie dziecko powinno być doceniane. Zawsze należy być konsekwentnym i sprawiedliwym, a każdą odmowę należy sensownie uzasadnić. Nigdy nie należy argumentować swoich decyzji skwitowaniem „nie, bo nie”. W wychowaniu i utrzymaniu dobrych relacji ze zbuntowanymi nastolatkami najważniejsza jest jednak miłość i wsparcie, które pozwolą przetrwać trudy okres zarówno rodzicom jak i dzieciom.

Szczera rozmowa, ciągłe zaangażowanie, wypracowanie kompromisów oraz bezgraniczna miłość są kluczem do utrzymania dobrych relacji ze zbuntowanymi nastolatkami.